Een 'gesloten' kerk in het diepe Zuiden van Egypte

Mijn eerste bijdrage aan deze rubriek ‘Standplaats’ gaat over de situatie van de protestantse kerken in een deel van Egypte dat niet alleen voor u in Nederland maar ook voor mij in Caïro ver van huis is: het Nijldal in de wijdere omgeving van Luxor. Deze zuidelijke streken heb ik de afgelopen vijftien jaar wel enkele keren bezocht om de beroemde faraonische tempels en koningsgraven te bewonderen, maar verder kom ik er zelden. Het is nu eenmaal niet naast de deur: Caïro-Luxor is ongeveer elf uur per trein door het Nijldal of negen uur per bus door de woestijn. En ’s zomers kom je ook niet voor je lol naar het zuiden: ‘een zonnige morgen in augustus’ klinkt vriendelijk, maar ’s middags wordt de hitte verzengend, gegarandeerd boven de veertig graden. “Wij gaan niet naar de hel, want we wonen er al,” grappen mensen hier.

Unieke kans

Wat brengt mij hier dan toch? Kerollos, een student van de predikantsopleiding van het protestantse seminarie in Caïro waar ik werk, loopt deze zomer stage hier in deze kerk waar op dinsdagmorgen ‘zondagsschool’ wordt gehouden. Hij stuurde mij enkele dagen eerder een appje om te informeren naar mijn welstand en om te vragen voor hem en zijn stage te bidden. Nu is het niet mijn gewoonte om bij elk appje van een student meteen in de bus te stappen om hem op te zoeken, maar ik was op dat moment juist een aantal dagen aan de Rode Zee om de drukte van Caïro even te ontsnappen en ik besefte dat dit een unieke kans was om een keer een student in een kerk in het zuiden te bezoeken: vanaf de kust even ten zuiden van Hurghada rijdt een bus in ‘slechts’ vier uur via de Oostelijke Woestijn naar Luxor.

Niet gemakkelijk

Wanneer ik maandagavond laat in Luxor arriveer, ontmoet ik naast Kerollos ook Mina, een andere student van onze predikantsopleiding die ook hier in het zuiden in een vacante gemeente stageloopt. Even later schuift ook Nathan nog aan. Die volgt onze online deeltijdopleiding en heeft dit voorjaar bij mij Inleiding Oude Testament gevolgd, maar we ontmoeten elkaar nu pas voor het eerst in levenden lijve. Hij maakt onderdeel uit van een team dat de diverse protestantse kerken in deze regio ondersteunt. Uit alle verhalen maak ik op dat de kerken het hier niet gemakkelijk hebben.

Als je de protestantse kerk in Luxor zelf bekijkt, zou je denken dat het allemaal wel meevalt: dat is een groot nieuw gebouw van kathedraalachtige proporties. Toen de oude kerk moest wijken om een weg uit de faraonische tijd in ere te herstellen, heeft men dit gebouw ervoor teruggekregen. Bij bijzondere gelegenheden zoals een landelijke gebedsconferentie kan de kerk helemaal vol zitten.

Geen enkele christen meer

Bij Mina ‘gaat het.’ De gemeente waar hij deze zomer dient, is niet groot, maar er zijn in elk geval kerkgangers, wekelijke diensten, zondagsschool, etc. Er zijn echter ook nogal wat plaatsen waar de meeste gemeenteleden zijn weggetrokken naar Caïro omdat daar werk te vinden is. De achterblijvers zijn dan niet altijd meer in staat om geregeld diensten te houden. Soms kiezen ze ervoor zich dan maar bij een koptisch-orthodoxe kerk aan te sluiten. In één stadje is de sleutel van de protestantse kerk in beheer bij moslimburen omdat er geen enkele christen meer in de omgeving woont.

Zondagsschool

In het stadje waar Kerollos dient, is de situatie lastig. Bij een zondagsschool met 85 kinderen verwacht je misschien ook een gemeente met minstens zoveel volwassenen, maar feitelijk zijn er precies nul sinds het laatste protestantse gezin een paar jaar geleden is verhuisd. Pas was er na tijden weer een keer een zondagse ‘kerkdienst’, maar met precies drie kerkgangers: een paar vrijwilligers op bezoek uit Luxor om te kijken wat ze hier in dit stadje kunnen doen. Kerollos’ stage houdt vooral in dat hij contact probeert te leggen met christenen die weinig kerkelijk betrokken zijn, maar het werk van hem en de vrijwilligers werkt vooral in de hand dat mensen dan meer bezoek krijgen vanuit de koptisch-orthodoxe kerk, mede om hen eraan te herinneren dat dat de kerk is waartoe ze behoren.

Er zit toch leven in

De zondagsschoolkinderen komen niet uit de directe omgeving van de kerk, maar vanuit een dorpje iets verderop dat in het stadje is ingegroeid. Daar woont een vrouw die graag iets voor kinderen doet en zij heeft met Kerollos geregeld dat de kinderen deze zomer elke week met busjes naar de kerk kunnen komen voor zondagsschool. Of en hoe dit verder kan gaan als Kerollos straks zijn stage er weer op heeft zitten, is nog een open vraag.

Maar hoe dan ook, deze ochtend krijgen de kinderen heel wat mee: naast de liederen is er een Bijbelverhaal, een sketch over dankbaar zijn, een korte tekst om uit het hoofd te leren (‘Dank in alles’), een stuk koek, een klein cadeautje en een gezamenlijk gebeden Onze Vader. En de buurt ziet en hoort het: ook al oogt deze kerk vaak gesloten, er zit toch leven in.

Dit verhaal verscheen op 5 september 2023 in het Friesch Dagblad.