Een feestelijke woensdag

Door Willem-Jan de Wit (docent Oude Testament en systematische theologie aan het Evangelical Theological Seminary in Cairo

“Ik zei al tegen m’n vader: ‘Zou de doctor ook komen?’” Zo begroet een jongetje mij blij wanneer hij me woensdagavond 27 maart in de kerk van Towa ontdekt. Towa is één van de duizenden dorpen in het Nijldal en ligt ruim 250 km ten zuiden van Caïro. Geen schande als u er nog nooit van hebt gehoord.

Toch lopen er wel lijntjes tussen Towa en Nederland. Dr. Sjaak van den Berg, de scheidend directeur van de IZB, is hier wel eens in een dienst voorgegaan, in het kader van een GZB-predikantenreis naar Egypte. Omgekeerd is ds. Emad, de vorige predikant van Towa, op uitnodiging van de GZB in Nederland op bezoek geweest, evenals ds. Hany die in dit dorp geboren en getogen is. Ds. Ephraim, die hier eveneens vandaan komt, heeft zelfs drie maanden in Amsterdam gestudeerd, als deelnemer aan het Bridging Gaps-programma van VU en PThU.

Het jongetje dat mij begroet, heet Thomas. Hij is niet afkomstig uit Towa, maar uit Dashlut, een dorp nog weer vijftig kilometer verder naar het zuiden. Ruim vier jaar geleden heb ik hem daar met kerst voor het eerst ontmoet en sindsdien komt hij mij altijd even de hand schudden als onze wegen elkaar kruisen.

Volle kerk

Wanneer ik deze avond wat verder rondkijk in de kerk, ontwaar ik steeds meer bekenden. Geen wonder dat de kerk zo vol zit: naast de eigen gemeente van Towa is half Dashlut aanwezig en een busje met studenten van ons seminarie en ongetwijfeld nog menig ander van buiten het dorp. De banken vóór mij zijn gereserveerd voor vertegenwoordigers van de plaatselijke katholieke en orthodoxe kerken en halverwege de avond schuiven ook nog enkele lokale moslimleiders aan, ongetwijfeld iets vertraagd omdat ze na zonsondergang eerst hebben ontbeten.

Op het podium staan de stoelen voor de eregasten die vanavond het woord zullen voeren: onder andere de rector van ons seminarie, de algemeen-secretaris en de vicevoorzitter van de synode en in het bijzonder wel dr. Andrea Zaki, de officiële vertegenwoordiger van alle protestantse kerken in Egypte. De term past uiteraard niet in een protestantse context, maar zijn aanwezigheid heeft wel het gewicht van “de aartsbisschop is op bezoek.”

“Wat is er gaande?” vraagt u zich ongetwijfeld af. “Wat brengt al deze mensen samen?” Wel, het is driedubbel feest: Ehab die vorig jaar juni de vierjarige predikantsopleiding van ons seminarie heeft afgerond en sindsdien de gemeente van Towa dient, wordt vanavond officieel bevestigd tot predikant. Direct daarna mag hij zelf drie nieuwe ouderlingen bevestigen. En tot slot wordt zijn jongste zoontje door dr. Andrea gedoopt.

Voor Thomas betekent dit dat zijn achteroom Ehab vandaag dominee wordt en dat zijn achterneefje wordt gedoopt. Binnen Egyptische familieverbanden is dat ongetwijfeld al voldoende reden om vandaag aanwezig te zijn. Maar de lijntjes zijn nog iets korter omdat Ehab en de vader van Thomas niet alleen neven zijn maar ook samen de predikantsopleiding bij ons hebben gevolgd. Samen met een derde student die ook tot dezelfde familie behoort waren ze hier op het seminarie de afgelopen jaren “de drie van Dashlut.”

Psalm 87

De bevestigingsdienst begint met het zingen van een berijming van Psalm 87: “De kerk van de machtige Verlosser – haar fundament is heerlijk, heilig en vast; haar Bouwmeester is de verhevene.” De melodie is in Nederland bekend van “God roept ons broeders tot de daad.” Mijn gedachten gaan onwillekeurig terug naar de zwarte zomer van 2013, toen tientallen kerken in deze regio in vlammen opgingen. Nieuwsuur zond toen uit hoe in een uitgebrande kerk de gemeente samenkwam om juist dit lied te zingen. Toen klonk het te midden van de verslagenheid, nu als opening van een plechtig feest.

Tijdens de dienst mis ik als Nederlander een preek met wat meer diepgang. Alles gaat kort en snel. Tegelijk zijn de sprekers daarom te prijzen: op het programma van de avond staan maar liefst 25 punten en omdat ieder zich aan zijn vijf minuten houdt, zijn we toch om half tien klaar. Ik kan hier uiteraard niet al het gesprokene samenvatten. Onze rector benadrukt bijvoorbeeld dat niet alleen Ehab is opgeleid tot predikant maar dat ook zijn vrouw Christine toerusting op het seminarie heeft ontvangen zodat ze samen de gemeente kunnen dienen. Aan het eind krijgen de eregasten op het podium allemaal een aandenken aan deze gedenkwaardige dag uitgereikt. Dan is er nog één gedenkteken over en prijst ds. Ehab iemand die niet hecht aan het voorgestoelte in de kerken maar met wie hij de afgelopen jaren wel een bijzonder warme band heeft opgebouwd: onze (inmiddels: oud-)studentenpastor Ephraim Yacoub, die hij van achter uit de kerk naar voren roept.

Na de dienst worden de vele gasten naar het platte dak van de kerk geloodst waar voor ieder een maaltijd klaarstaat: brood en rijst en kip en vlees met flesjes water en cola. Ik kom terecht aan een tafel met enkele van onze huidige studenten. Zij hebben een lange dag achter de rug. Vanmorgen is hun busje al om zeven uur van het seminarie vertrokken, zodat ze rond het middaguur en in de loop van de middag ook de bevestiging van twee andere oud-studenten tot predikant bij konden wonen.

Dankbaarheid

Vorig jaar hebben in totaal twaalf studenten de predikantsopleiding van ons seminarie afgerond. Het bevestigen van nieuwe dominees gaat de komende weken dus nog wel even door. Elke bevestigingsdienst stemt tot dankbaarheid: hier staat iemand die zich geroepen weet, die vier jaar hard bij ons heeft gestudeerd en die nu de herder en leraar wordt van een gemeente die anders vooralsnog vacant zou blijven. Hiervoor zijn we als docenten vier jaar met deze studenten opgetrokken, hiervoor hebben velen, ook in Nederland, ons werk gesteund met hun gaven en gebeden.

Helaas is het voor mij niet haalbaar om zelf al die bevestigingsdiensten bij te wonen. Mijn aanwezigheid vanavond is een verrassing voor iedereen, zelfs voor mijzelf. Ik had vanmorgen van 9 tot 12 een college in onze Engelstalige vervolgmaster en daarmee was het helder: dat college is mijn eigenlijke werk en het bijwonen van de drie bevestigingsdiensten honderden kilometers verderop moet ik laten schieten. Pas om half twee vanmiddag, toen de foto’s van de eerste bevestiging binnenkwamen op Whatsapp, realiseerde ik me opeens: die eerste dienst is voorbij en de tweede kan ik onmogelijk halen, maar die derde vanavond in Towa, kan dat echt niet? Als ik om twee uur de deur uitga en snel met een taxi naar het microbusstation aan de zuidwestkant van de stad ga, dan moet ik toch in vijf uur in Towa kunnen zijn? Die schatting bleek tot op de minuut te kloppen: klokslag zeven uur bereikte ik de kerk. Maar niemand had mij dus verwacht. Niemand? Niemand behalve Thomas: die geloofde blijkbaar als enige al dat ‘de doctor’ toch wel eens zou kunnen komen.