Leendert en Nelleke Wolters

Kerk-zijn in de stad met honderd torens

Stad met honderd torens: het is één van de bijnamen van Praag. En inderdaad, als je op een zonnige dag vanaf de Petřinheuvel de stad beziet, kun je er heel wat waarnemen. Bij het zien van zoveel kerktorens krijgt een mens visioenen van een bloeiend kerkelijk leven en druk bezochte diensten elke zondag.

Maar het is niet alles goud wat er blinkt. Het aantal christenen in Praag en Tsjechië is bijzonder laag. Dat bleek opnieuw toen een paar maanden geleden de gegevens van de tienjaarlijkse volkstelling werden gepubliceerd. Secularisering heeft in Tsjechië ‘dieptepunt bereikt,’ kopte het Nederlands Dagblad.

Papieren werkelijkheid
De cijfers zijn dan ook zorgelijk. De Rooms Katholieke kerk verloor sinds 1991 meer dan tachtig procent van haar leden. Bij de grootste protestantse kerkgenootschappen gaat het nog harder. Maar de volkstelling is een papieren werkelijkheid. Het aantal mensen dat regelmatig een kerkdienst bezoekt ligt nog veel lager. En het lijkt ook wel of Tsjechen trots zijn op hun atheïsme. Laatst vertelde ik iemand dat wij werkten voor de kerk. ‘Maar waarom,’ luidde zijn reactie, ‘wij zijn toch het meest seculiere land ter wereld?’

Dat is nog maar de vraag. Tsjechische kerkleiders spreken meestal over het anti-kerk gen waarmee hun volksgenoten geboren lijken te worden: ‘Na eeuwenlange onderdrukking hebben wij Tsjechen gewoon niet veel met het instituut van de kerk’. Het aantal spirituele alternatieven groeit. Er zijn in de volkstelling zelfverklaarde druïden en rastafari’s terug te vinden, jedi (starwars) en vooral steeds meer ‘ietisten’.

"Laatst vertelde ik iemand dat wij werkten voor de kerk. ‘Maar waarom,’ luidde zijn reactie, ‘wij zijn toch het meest seculiere land ter wereld?’”

Hoop
Maar hoewel de honderd torens dus vooral lege kerken vertegenwoordigen, is er reden tot hoop. In de laatste tien jaar bleven ledenaantallen van de evangelisch-reformatorische kerken stabiel. Ons eigen kerkgenootschap, de Cirkév Bratrská, (de Broederkerk) groeide zelfs! Onze dominee wijst daarbij van zichzelf af: ‘De Heilige Geest werkte krachtig in de jaren na het communisme en bracht velen tot bekering’.

Die opwekking is helaas voorbij, maar het verlangen ernaar blijft. Een belangrijk onderdeel van ons werk hier, betreft dan ook het stichten van nieuwe gemeenten. Groepen van tien, twintig gemeenteleden laten zich uitzenden naar dorpjes zonder kerk, of stadswijken waar geen Christelijke presentie is.

En vanuit die context horen we steeds weer van mensen, die tegen de cultuur in tot geloof komen. Op de kwartaal-vergadering van de gezamenlijke kerkenraden in de stad is het dan ook een vast onderdeel op agenda: We delen met elkaar wie er tot geloof is gekomen en we bidden voor hen. Een mooie uitdaging voor kerkenraden in Nederland: stel elkaar regelmatig de vraag ‘wie heeft in de afgelopen periode het geloof aanvaard?’

Statistieken zeggen dus niet alles. Tsjechische gelovigen trekken zich weinig aan van de sombere vooruitzichten. We gaan door met waartoe we ons geroepen weten: getuigen van het Evangelie.

Leendert en Nelleke Wolters wonen met hun kinderen in Tsjechië. Lees hier meer over hun werk en drijfveer. Deze column verscheen eerder in het Reformatorisch Dagblad.