Gewoon Gastvrij

In veel opzichten is de Tsjechische samenleving, en zeker die van Praag, zeer individualistisch. In slechts dertig jaar konden consumentisme en progressief denken diepe sporen trekken in de maatschappij. Maar in dit land wortelen ze niet in calvinisme of VOC-mentaliteit, maar in wantrouwen jegens elkaar. Communisme heeft gemaakt dat mensen erg op zichzelf leven, vrienden buitenshuis ontmoeten en zich niet makkelijk geven in relaties.

Wij zien het als onze opdracht om ons huis, ons hart en leven open te stellen voor de mensen in de buurt, de Tsjechen met wie we werken. Gewoon gastvrij. Maar dat blijkt moeilijk. Pas na twee jaar kwam onze buurvrouw voor het eerst op de koffie. Inmiddels hebben we goede vrienden gemaakt en voelen we de eenzaamheid nog maar sporadisch. Maar het blijft wel een zoektocht hoe we die gastvrijheid gestalte geven.

We hebben een gastvrije God!

Eén voor de aanknopingspunten vonden we in de taal. Toen we net aangekomen begrepen we niet zoveel van de preken in de kerk. Gelukkig was er een oudere mevrouw in de gemeente die goed Engels sprak en bij haar controleerde ik af en toe wat ik had gehoord.

‘Begreep ik nu goed dat het vandaag over “gastvrijheid” ging?’ vroeg ik haar.
‘Nee, hoezo?”
‘Ik hoorde het woord “Hospodin” nogal vaak…’ probeerde ik voorzichtig. Ik vermoedde een relatie met het Latijnse hospes, waar ook het Engelse woord hospitality van is afgeleid.
‘Ah Hospodin’, haar ogen lichten op, ‘nee, dat is de HERE God!’ De verbondsnaam, het onuitsprekelijke JHWH. Wat een fout, maar ook: hoe merkwaardig!

Thuis check ik het woordenboek. En inderdaad staat Hij daar in hetzelfde rijtje als de ‘kroeg’ en de ‘waardin’. Is God zelf de gast-HEER van zijn kerk? Een gedachte om even bij stil te staan. Wat zegt het over wie God is, en over hoe wij als christenen in de samenleving staan?

En dus blijven we stug volhouden. Donderdagsavonds is onze ‘open tafel’ avond en mogen mensen aanschuiven. Maar hoe vaak we dit ook tegen onze Tsjechische kennissen zeggen, ze lopen de deur nog niet plat. Vaak komt er een vorm van transactioneel denken in mee en hebben ze het gevoel dat ze ons terug moeten uitnodigen.

En daarom zetten we bezoekers graag koffie voor in oude mokken van de HGJB-actie ‘Gewoon Gastvrij’. ‘Wat staat er?’, willen onze bezoekers weten. En dan vertellen we over het belang van gastvrijheid. Dat wij genieten van bezoek en vriendschap. Dat we dat elkaar in genade mogen schenken, omdat we een Hospodin, hebben, een HERE, die de gastvrijheid zelve is!

Deze column verscheen eerder in het Reformatorisch Dagblad