Een kostbaar leermoment

Ze reutelt een langzame ademhaling en ligt bewegingloos met de ogen dicht (snel handelen!). Chin lift, kan iemand een deGuedel halen, kunnen we haar luchtweg uitzuigen, is er een beademingballon (ze kan elk moment stoppen met ademen), lage saturatie, waar staat het zuurstofapparaat, hartslag ok, pols goed, ogen naar één kant, reageert niet op pijnprikkel, een bloedsuiker meten, kan iemand een infuus prikken. In no-time is iedereen bezig, terwijl ik in simpel Swahili aan de familie vraag wat er is gebeurd. Ze is bewusteloos gevonden terwijl ze maniok waste bij de rivier. Ze hebben geprobeerd haar pap te geven maar dat slikte ze niet door, daarom is haar shirt besmeurd (en daarom reutelt haar ademhaling, er zit pap in haar luchtweg!). Toen is ze direct naar het ziekenhuis gebracht. Is ze een hoge bloeddruk-patiënte? Nee (dus misschien toch geen hersenbloeding).

Ondertussen verbetert de ademhaling met onze handelingen. Bloedsuiker 1.4 mmol/L! (ernstige hypoglycemie, extreem lage bloedsuiker). De jonge verpleegkundige kijkt me onzeker aan als ik hem zeg dat hij haar wakker gaat maken. Terwijl hij de tweede 10 ml 50%-glucoseoplossing het infuus in spuit komt ze in beweging. Slaperig zegt ze “Wat is er aan de hand?". Een zucht van opluchting onder de groep om me heen. Ik glimlach, dit zijn de situaties waar ik voor bid als ik op veldbezoek ga.

Natuurlijk bid ik niet dat mensen ernstig ziek worden binnengebracht. Dat zou al te erg zijn. Het is eigenlijk verschrikkelijk dat deze vrouw met weinig reserves niet voldoende gegeten heeft vandaag en in een coma raakte door een te lage bloedsuiker.

Nee, ik bid voor leerzame situaties waarin ik iets kan overdragen aan de mensen met wie ik werk. Een praktisch vervolg op de onderwijsdagen in Bunia. En soms kan een situatie van misschien vijf minuten, ontzettend veel inzichten geven. Voor de jonge verpleegkundige is het het besef dat een beetje suiker via het infuus een leven kan redden. Voor de twee dokters die over mijn schouder meekeken is het de ABCD-aanpak, volgens het “treat first what kills first” principe: even niet zoeken naar een medische diagnose, maar systematisch de patiënt stabiliseren. Want zonder ademhalingsondersteuning was de vrouw mogelijk al overleden voordat we de kans hadden gekregen haar het suikerinfuus te geven.

Leerervaring

En de inzichten gaan verder dan dat. Eens te meer was duidelijk dat verschillende materialen voor de opvang van acuut zieke patiënten niet direct voorhanden waren. Het zuurstofapparaat en beademingsspullen stonden bijvoorbeeld twee gebouwen verderop. Iemand verzucht, “Ja, eigenlijk moeten we een aparte ruimte hebben waar we spoedeisende hulp kunnen verlenen en waar alles wat je daarvoor nodig hebt voorhanden is”. Er wordt instemmend gehumd.

Een patiënt als deze kan het verschil maken voor de vele spoedgevallen die dit team in de toekomst zal behandelen. Een prachtige leerervaring voor iedereen. En daar ben ik dankbaar voor.